Yerinde dönüşüm projeleri, deprem sonrası zarar gören binaların yeniden inşasını ve güvenli hale getirilmesini amaçlayan projelerdir. Ancak bazı durumlarda, yürürlükteki imar planları nedeniyle, eski bağımsız bölüm sayısının sağlanamaması gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Bu tür durumlar, proje sürecini etkileyebilir ve mal sahiplerinin hakları üzerinde önemli sonuçlar doğurabilir. Bu yazımızda, AFAD hak sahiplerinin proje dışı bırakılıp bırakılamayacağı konusunu inceleyeceğiz.
Yerinde dönüşüm projelerinde, yürürlükteki imar planları, projenin nasıl şekilleneceğini belirleyen en önemli faktörlerden biridir. İmar planlarına göre, bazı parsellerde eskiye oranla daha az sayıda bağımsız bölüm yapılması gerekebilir. Bu durum, mal sahiplerinin sahip olduğu mülklerin alanlarını ve sayısını etkileyebilir. Ancak, bu gibi durumlarda AFAD hak sahipliği statüsüne sahip olan maliklerin hakları korunmalıdır.
AFAD hak sahiplerinden birini proje dışı bırakmak, yasal açıdan mümkün değildir. AFAD hak sahipliği, devlet tarafından tanınan bir hak olup, bu hak kapsamında mal sahiplerine çeşitli hibe ve kredi destekleri sunulur. Yerinde dönüşüm projesinden yararlanmak isteyen malikler, projeye dahil edilmek zorundadır ve projeden çıkarılmaları gibi bir durum söz konusu olamaz.
Ancak, yürürlükteki imar planları nedeniyle bağımsız bölüm sayısında değişiklik yapılması gerekirse, maliklerle özel hukuki anlaşmalar yapılarak çözüm sağlanabilir. Bu durumda, AFAD hak sahiplerine düşen arsa payı dikkate alınarak, karşılıklı uzlaşma ile projeye devam edilebilir.
Eğer mevcut imar planları, eski bağımsız bölüm sayısının sağlanmasına engel teşkil ediyorsa, maliklere ait başka bir taşınmaz üzerinde de uygulama yapılması mümkündür. Bu durumda, hak sahiplerinin mülkiyet hakları korunarak, projeden çıkarılmadan alternatif çözümler sunulabilir. Maliklerin, imar planına uymayan mevcut taşınmazlarının yerine, başka bir taşınmaz üzerinde haklarını kullanmaları sağlanabilir.
Yerinde dönüşüm projelerinde, imar planları nedeniyle eski bağımsız bölüm sayısının sağlanamaması durumunda, AFAD hak sahiplerinin proje dışı bırakılması mümkün değildir. Malikler, projeye dahil edilerek alternatif çözümlerle haklarını koruyabilirler. İmar planına uygun şekilde, maliklerin başka taşınmazlar üzerinde haklarını kullanmaları da bir çözüm olarak sunulabilir.